Waarom Expeditie AI?
Artificial Intelligence (AI) stelt alle sectoren in het vervolgonderwijs (mbo, hbo en wo) voor een opgave. De impact is groot en de veranderingen gaan snel. Instellingen zoeken naar manieren om zich aan te passen in de wetenschap dat AI nu en (misschien zelfs vooral) in de toekomst ons onderwijs fundamenteel verandert. Die aanpassingen bestrijken alle terreinen binnen het onderwijs: waartoe we opleiden, hoe we onderwijs geven, onderzoek doen en hoe we ons onderwijs organiseren. Om die opgave het hoofd te bieden is samenwerking nodig en daarom lanceren Npuls en SURF expeditie AI.
Samenwerken is essentieel
Het Sectorbeeld Onderwijs, dat de Autoriteit Persoonsgegevens in januari 2024 uitbracht, bevestigt die noodzaak tot samenwerking. De AP geeft een helder en herkenbaar beeld van zowel de kansen als de bedreigingen die AI met zich meebrengt. Kansen om het onderwijs nog veel sterker te personaliseren maar ook bedreigingen zoals risico’s op toenemende ongelijkheid. De AP ziet dat de bestaande samenwerking in het vervolgonderwijs werkt, bijvoorbeeld bij het opstellen van gedeelde normenkaders en bij het gezamenlijk optrekken richting grote leveranciers. De AP moedigt dan ook intensievere samenwerking aan. Ook het kabinet prijst in haar overheidsbrede visie op generatieve AI de samenwerking in de sector. Als concrete voorbeelden worden het landelijke AI-punt, de ontwikkeling van een gezamenlijke visie op AI voor het mbo, hbo en wo waar Npuls aan werkt en GPT-NL, een Nederlandstalig taalmodel dat AI toetsbaar, transparanter en eerlijker maakt en waar SURF mede-ontwikkelaar van is, genoemd.
Nederland heeft op dit moment een mooie uitgangspositie om de randvoorwaarden te creeëren voor verantwoorde inzet van AI in het onderwijs. Minister Dijkgraaf zei: “We rijden heel hard, maar wel door de mist. Dat maakt het moeilijk om vooruit te kijken.” Met een bestuurlijk gedragen, sector brede visie realiseren we de mistlichten om veilig verder te rijden. Als context voor het visie traject is deze startnota (in het Nederlands en Engels) geschreven door SURF in opdracht van Npuls.
Expeditie AI is in 2024 vertrokken naar het onderwijs van de toekomst met docenten, studenten, onderzoekers, ondersteuners, met juristen, bestuurders, informatiemanagers en analisten, met onderwijskundigen, examinatoren en begeleiders uit het mbo, ho en wo. Hieronder geven we een overzicht van de projecten waar we op dit moment mee bezig zijn, onderverdeeld in de themalijnen van de pilothub Studiedata en AI.
Veilig en juist gebruik van AI en data
AI en data bieden kansen voor het onderwijs, maar het veilig en juist kunnen gebruiken van AI en data is niet vanzelfsprekend. We zorgen voor een samenhangend geheel van richtlijnen, kaders en handvatten die aansluiten bij Europese en landelijke wet- en regelgeving, die publieke waarden beschermen en waarmee instellingen zelf aan de slag kunnen.
Onderzoek en Ontwerp Algoritmeregister
Leren over én met data en AI
Het herkennen van de kansen en risico’s van AI en de inzet van studiedata is de eerste stap van innovatie. Door het delen van de resultaten van experimenten, best practices, pilots en onderzoek vergroten we de omloopsnelheid van kennis. We creëren bewustzijn voor de risico’s en kansen die AI biedt om ons onderwijs te verbeteren.
Werken met data en AI
Beter onderwijs door de inzet van AI en data vraagt om een betrouwbare, toegankelijke en toekomstvaste infrastructuur die is gebaseerd op publieke waarden en heldere architectuurkeuze. We werken aan infrastructuren, generieke tools en uitwisseling van kennis en expertise die nodig zijn voor het werken met AI en data.
Toekomst met data en AI
De ontwikkelingen rond AI gaan snel en vragen een voortdurende vinger aan de pols. Met visie-trajecten, expertmeetings en futuringsessies voorkomen we verrassingen en kunnen in een vroeg stadium nieuwe initiatieven starten of bestaande initiatieven bijsturen.
Hoe kun je aansluiten of bijdragen aan die ontwikkelingen? Meld je aan op hét landelijke community platform voor data en AI en volg de SURF en Npuls nieuwsbrieven.