Interdisciplinaire vaardigheden
“We hebben een goed onderwijssysteem in Nederland, maar de wereld verandert snel. We staan inmiddels voor andere vraagstukken: dalende studentenaantallen, minder geld en aan de andere kant een arbeidsmarkt die interdisciplinaire vaardigheden vraagt. Leiders en werknemers hebben namelijk te maken met uitdagingen die niet vanuit één discipline te managen zijn. Deze ontwikkeling dwingt ons om het onderwijssysteem anders – efficiënter en vooral ook effectiever – te organiseren. Mijn bescheiden aandeel hierin is om de samenwerking op te zoeken en lerenden meer mogelijkheden te geven tot het volgen van een eigen leerroute. Een complex verhaal, met ontzettend veel uitdagingen én mogelijkheden.”
“Studentmobiliteit vraagt om het kijken naar het grotere geheel waarbij je goed nadenkt of je elkaar wil beconcurreren of elkaar juist wil aanvullen.”
Eigen leerroute
‘Eigen leerroute’ is een van de thema’s van de transformatiehub Wendbaar georganiseerd onderwijs. Hiermee ondersteunen we instellingen om de lerende meer regie te geven op de eigen leerroute én meer keuzemogelijkheden te bieden naast het bestaande pad.
Samenwerken en profileren
“Ik vergelijk het onderwijssysteem wel eens met het openbaar vervoer: het is natuurlijk heel fijn als Utrecht een enorm goed geregeld vervoersnetwerk heeft. Maar als je vervolgens niet naar Amsterdam kan om het Rijksmuseum te bezoeken, is dat enorm zonde. Zo kan iemand Natuurkunde studeren, maar ook interesse hebben in hoe je instrumenten maakt. Alleen zijn de kennisgebieden tegenwoordig zó groot dat je als onderwijsinstelling nooit álles kan aanbieden. Daarom is het belangrijk om samen te werken en per instelling goed te profileren. De WUR heeft bijvoorbeeld een heel duidelijk Life Science profiel. Het is hierbij een kwestie van kiezen wat je wél gaat doen en wat je vooral ook niét gaat doen. Data en technologie is hierbij ondersteunend: het is bijvoorbeeld fantastisch als je data kan inzetten om studenten te adviseren in hun leerroute.”
Cultuuromslag: breder denken
“Wendbaar onderwijs en de bijbehorende studentmobiliteit vragen om een cultuuromslag waarbij instellingen breder gaan denken en het grotere plaatje bekijken. Je kunt simpelweg niet meer alle kennis van een domein aanbieden via één opleiding. Dit betekent dat je je als onderwijsinstelling gaat specialiseren: je geeft onderdelen op – zoals de dingen die we in de basis allemaal aanbieden maar een andere instelling nét even beter – en profileert je juist op specifieke kennisgebieden. Je kunt dan meer samenwerken vanuit je eigen kracht. Maar dit is niet altijd makkelijk: we zijn met z’n allen nog niet gewend om zo te denken én je krijgt te maken met dingen als bekostiging, het delen van lesmateriaal en hoe we vakken aanbieden in termen van locatie – allemaal on campus, online, blended?
“Voor een deel doen we allemaal hetzelfde. Hoe mooi is het om daar de samenwerking in op te zoeken en elkaar juist aan te vullen.”
Studentmobiliteit in het kort
“Het idee achter studentmobiliteit is dat je iedere lerende – een student, werknemer, professional, of welke naam je de persoon ook geeft – meer mogelijkheden biedt in hun eigen leerroute, binnen de kaders van wat er kan. Dit betekent dat je een infrastructuur aanlegt die veel meer onderwijs ontsluit óver de instellingen heen. Zo kan iedere lerende in vrijheid meer personaliseren, en maak je leven lang leren mogelijk.”
Aanvullen in plaats van concurreren
“Er zijn al allianties, zoals LDE voor Leiden, Delft en Eindhoven. Of waar ik zelf bij zit: de EWUU voor Eindhoven, Wagingen, Utrecht en Utrecht UMC. Wij hebben bepaalde gebieden waar onze expertise heel aanvullend is, zoals preventive health en circular society. Dat willen we benutten in plaats van elkaar hierin te beconcurreren. Daarom vind ik het ook heel interessant om de Universiteit van het Noorden te volgen. Universiteiten, hogescholen en mbo-scholen werken hierin samen op regioniveau. Dat is mooi, want ik merk dat bij samenwerken vaak al snel op internationaal gebied wordt gekeken – en dat is ook heel waardevol op het gebied van kennis en cultuur – maar vergeet vooral ook de regio niet. Ook hier zit ontzettend veel kennis en daarmee mogelijkheden om de hoek.”
Ieder kiest zijn eigen leerpad
“Ik weet uit eigen ervaring dat je van tevoren nooit weet waar een specifieke leerroute toe leidt. Ik ben ooit begonnen met een studie Biologie, heb toen Klassieke muziek gestudeerd en uitgeoefend en ben daarna verder gegaan met Psychologie. Ik heb steeds hele studies gedaan – zo ging dat in mijn tijd – maar ook cursussen om bij te spijkeren. En nu ben ik Programmadirecteur bij de WUR en hou me bezig met de flexibilisering van het onderwijssysteem. Dit had ik van tevoren nooit zo kunnen bedenken: in mijn ogen is het dan ook belangrijk om niet te lineair te denken over de ontwikkeling van iemands vaardigheden en de toekomstige inzetbaarheid hiervan. Het onderwijssysteem heeft hier een enorm belangrijke rol in om dit zo goed mogelijk te faciliteren.”
“We hebben een infrastructuur nodig zoals het openbaar vervoer: je biedt ontzettend veel mogelijkheden aan op een zo makkelijk mogelijke manier, en iedereen gebruikt het op de manier die bij hem of haar past.”
Meer weten?
Meer weten over Wendbaar georganiseerd onderwijs en de concrete gezamenlijke oplossingen die we vanuit Npuls faciliteren? Bezoek onze website.