Artikel
20-12-2024
Artificial Intelligence (AI) is here to stay. En deze technologie heeft, hoe je het ook bekijkt, verregaande impact op onderwijsinstellingen. Op het lesgeven, het examineren, en het begeleiden van studenten. Maar net zo goed op zaken als bedrijfvoering, studiekeuze, beleid en visie. Hoe ga je hier als onderwijsinstelling goed mee om? Met de community Data & AI brengt Npuls onderwijsinstellingen en experts bij elkaar om samen antwoorden op vragen te vinden. De community groeit flink, deze week ontving de community zijn 600e lid. Communitymanager Suzanne Vink: “Het is zonde om op 27 plekken tegelijk het wiel uit te vinden.”
Of scholen in samenwerking met elkaar én met experts kunnen komen tot landelijke richtlijnen voor AI en examinering? Het is 7 maart, vlak na de lancering van de community Data en AI, en een van de leden post deze vraag op het online platform. Sanderijn Kuijvenhoven is projectmanager van de Vraagbaak, een van de onderdelen van het online platform van de community: “Dit is nu precies zo’n mooi voorbeeld van wat de community voor onderwijsinstellingen kan betekenen. Waarom ieder voor zich aan de slag, als je elkaar en het onderwijs ook sámen vooruit kunt helpen?”
Eén centrale plek voor alle vragen en informatie rond (studie)data en AI in het onderwijs. Dat moet de community voor alle onderwijsinstellingen in het mbo, hbo en wo zijn. Vanuit en met de community organiseren leden fysieke bijeenkomsten in het land, en er is een online omgeving waar communityleden elkaar ontmoeten en vragen stellen. Zo’n plek is zeer welkom, vertelt Dorien Sleyfer (informatiemanager bij Aventus, een onderwijsinstelling voor mbo en vavo). “Als opleider staan wij voor kennisoverdracht. Maar AI is zo nieuw, dat in het onderwijs nog veel onduidelijk is over wat kan en mag. We weten het zelf nog niet precies, maar we moeten er wél iets mee. Bij Aventus geloven we dat we samen meer leren, dat geldt ook voor AI.”
Samen stappen maken
De community Data & AI bestaat uit verschillende onderdelen. Er is een programma met symposia, die afwisselend bij mbo-, hbo- of wo-instellingen worden georganiseerd. Zoals bij Aventus, op een van de locaties in Apeldoorn, of bij de Rijksuniversiteit Groningen. Er zijn dan workshops en lezingen. De ontmoeting met gelijkgestemden is volgens Dorien waardevol: “In onze organisatie werken we nu aan een eigen visie op AI. Daar wordt dan tijdens zo’n symposium actief over gedeeld met elkaar.” Zo vertelde een collega van een andere school haar over een volwassenheidsmodel en AI. Dit model helpt om de juiste ontwikkeldomeinen vast te stellen, en te bepalen op welk niveau je als onderwijsorganisatie zit. “Bijzonder nuttig voor ons, op dit moment”, vertelt ze. De community heeft nog andere voordelen. “Als je op deze manier met anderen uitwisselt, valideer je of je op de juiste weg zit. Het helpt je om buiten de muren van je eigen organisatie te kijken. En dat is hard nodig om een complex en breed onderwerp als AI goed vast te pakken.” Communitymanager Suzanne herkent dit punt. “Er is nog geen common practice of een gezamenlijke overtuiging voor hoe het hoort. Een community waarin je de koppen bij elkaar steekt, helpt om daar samen stappen in te maken. Want dat we hier iets mee moeten, is wel duidelijk.”
Antwoorden voor het onderwijs
Een ander onderdeel van de community is een online platform. Hier stellen leden vragen, zoals het voorbeeld over AI en examinering waar dit artikel mee begon. Naar aanleiding van deze vraag koppelde de community experts vanuit mbo-instellingen en experts vanuit de vraagbaak aan elkaar, om het onderwerp samen verder te onderzoeken. Sanderijn: “Zij verdiepen dit vraagstuk verder. Om de uitkomsten daarna weer met de community te delen.” Voor iedere vraag op het online platform staat de vraagbaak paraat: een team van experts met bijvoorbeeld een juridische of ethische achtergrond, iemand met specifieke kennis op het vlak van privacy en een expert op het gebied van AI-geletterdheid. Sanderijn: “Onderwijsinstellingen kunnen met allerlei vragen op het online platform terecht. Bijvoorbeeld over tools, veiligheid of professionalisering.” En dat is erg prettig, vult Dorien aan: “Er is heel veel aanbod op het gebied van AI. Alleen niet gericht op de specifieke vraagstukken in het onderwijs. Met deze community is dat er dus wel. Je leert mensen kennen die weten waarover je het hebt, en komt zo sneller bij een oplossing die wél past.”
Help elkaar vooruit
Op dit moment zijn veel onderwijsinstellingen zoekende: we moeten iets met AI, maar hoe pakken we het gestructureerd aan? Na verloop van tijd krijgt deze technologie een steeds vastere plek in het onderwijs. Suzanne: “Ook dan blijft de community relevant. Zeker omdat AI zich in razend tempo ontwikkelt. De verwachting is dat er vragen blijven komen.” En niet alleen AI ontwikkelt zich, ook de community groeit. Deze week werd het 600e lid verwelkomd. Dorien: “Het werkt prettig als je een paar collega’s van andere scholen onder de sneltoets hebt, die je meteen kunt bellen met een vraag. Mensen van wie je weet: wij kunnen leren van elkaar.” Dat is uiteindelijk ook het doel van de community. Natuurlijk, vragen beantwoorden en relevante informatie ontsluiten hoort er ook bij. Maar uiteindelijk is het mooi als communityleden elkaar vooral helpen om tot oplossingen te komen. Eventueel met de vraagbaak als back-up of ter check. Suzanne: “Als oplossingen vanuit het onderwijs zélf komen, weet je ook dat ze nut hebben. Op die manier kan AI op termijn een volwaardig onderdeel worden van het gehele onderwijsveld.”
De community Data & AI is een initiatief van Npuls, het Nationaal Groeifondsprogramma van en voor alle publieke mbo-scholen, hogescholen en universiteiten in Nederland. Samenwerken om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren, de wendbaarheid van het onderwijs te vergroten én de digitale vaardigheden van docenten en lerenden te verbeteren. Npuls beweegt het onderwijs op de hartslag van innovatie.
